บทวิเคราะห์ บทร้อง เนื้อหาสาระ

บทไหว้ครูชาย

เอ่อระเหยลอยมา ลอยมาลอยไป (ลูกคู่รับ ๑ ครั้ง)
ยกพานจำนนขึ้นมาบนหน้าผาก ทั้งธูปเทียนพลูหมากมีทั้งดอกไม้
ไหว้บิดามารดาครูอาจารย์ ยึดความหมายมั่นเอาเข้าไว้
ไหว้ครูผู้สอนเมื่อตอนศึกษา ทั้งยกมือวันทาเอาเข้าไว้
ไหว้ครูคนแรกที่จ่ายแจกวาจา คือบิดรมารดาไหว้เสียให้ได้
ทั้งสิบนิ้วยกไหว้ ขอให้พ้นจากภัยพานเอย (ลูกคู่รับ ๒ ครั้ง)

บทไหว้ครูหญิง

เอ่อระเหยลอยมา ลอยมาลอยไป (ลูกคู่รับ ๑ ครั้ง)
ยกพานจำนนไปบนเหนือเศียร ดอกไม้ธูปเทียนจะขอไหว้
ลูกจะไหว้คุณครูที่ลูกนับถือ วันนี้แหละหรือจะขอไหว้
ขอเชิญคุณพ่อสี่ทิศ ให้มานิมิตรักษาไว้
ขอเชิญคุณครูแล้วทาษีที่มีฤทธิ์ ว่าจะให้ผิดลงมาไว้
ลูกจะไหว้ครูก็ที่ลูกนับถือ สิบนิ้วนมมือลูกขอไหว้
ลูกจะเล่นพวงมาลัย แล้วขอให้สมดังใจปองเอย

วิเคราะห์บทไหว้ครู

เนื้อหาของบทไหว้ครูในเพลงพวงมาลัย “ยกพานจำนนขึ้นมาบนหน้าผาก ทั้งธูปเทียนพลูหมากมีทั้งดอกไม้” เป็นการแสดงถึงภูมิปัญญาของคนไทยที่สอนให้ลูกหลานรู้จักพิธีกรรมในการไหว้ครู การเตรียมพานดอกไม้ธูปเทียนเพื่อไหว้ครู การไหว้ครูเป็นประเพณีของไทยมาแต่โบราณ เป็นการแสดงความเคารพครูอาจารย์ที่ถ่ายทอดวิชาให้ “ไหว้บิดามารดาครูอาจารย์” การไหว้บิดามารดาซึ่งเปรียบเสมือนครูคนแรก เป็นการสอนให้มีความกตัญญูรู้คุณบิดามารดาซึ่งเป็นผู้ทีเลี้ยงเรามาเป็นการแสดงถึงภูมิปัญญาที่สอดแทรกลงไปในเนื้อเพลงพวงมาลัยเป็นการปลูกฝังให้มีคุณธรรมจริยธรรม เมื่อปฏิบัติตามคำสั่งสอนจะก่อให้เกิดสิริมงคลและความก้าวหน้า ในการไหว้ครูฝ่ายชายจะไหว้ก่อน และเมื่อฝ่ายชายไหว้ครูเสร็จฝ่ายหญิงจะร้องไหว้ครู ซึ่งเนื้อหาของเพลงก็จะกล่าวถึงศักดิ์สิทธิ์ที่นับถือให้มาช่วยคุ้มครองและเพื่อให้การร้องเพลงพวงมาลัยเป็นไปด้วยดีไม่มีติดขัด